بسیاری از افراد از طعم، بو و اثرات محرکی که یک فنجان قهوه در صبح ایجاد می‌کند لذت می‌برند، اما برای دیگران این اثرات نامطلوب است. زیرا آنها بعد از مصرف قهوه دچار سر درد یا مشکلات خواب می‌شوند. بنابراین بهتر است این افراد از قهوه کم کافئین استفاده کنند. اگر شما هم بعد از خوردن قهوه دچار بی‌خوابی می‌شوید، می‌توانید با مطالعه انواع نوشیدنی با شیر و قهوه، میزان کافئین آن را کمتر کنید تا خواب خوبی هم داشته باشید.
کمی پیش‌تر درباره فواید قهوه برای قلب گفتیم، اما باید بدانید که مصرف زیاد آن می‌تواند مشکلات قلبی به وجود آورد. ترکیبات مختلفی در قهوه وجود دارد که برخی برای بدن مفید هستند و برخی دیگر می‌توانند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهند. این مواد شامل کافئین، تئوبرومین و پلی‌فنول‌ها هستند که به حفظ سلامت رگ‌های خونی کمک می‌کنند، اما در صورت مصرف در مقادیر زیاد، می‌توانند سیستم گردش خون را مسدود کنند. با این حال، اگر اختلالات آریتمی قلبی دارید، باید از مصرف قهوه خودداری کنید یا حداقل آن را کاهش دهید.
با اینکه قهوه می‌تواند به حالت تهوع ناشی از حرکات روده کمک کند، اما اگر اسهال دارید، ممکن است وضعیت شما را بدتر کند. بنابراین در صورت داشتن علائمی مانند اسهال یا داشتن رژیم غذایی خاص، از نوشیدن قهوه خودداری کنید.
اگر این نوشیدنی را در حد اعتدال مصرف کنید، مشکلی برایتان پیش نمی‌آید. ولی عوارض قهوه در مشکلات گوارشی بسیار نمایان است. زیرا حتی بهترین قهوه‌ها نیز مملو از مواد افزودنی تحریک کننده روده هستند که می‌تواند علائم سندروم روده تحریک پذیر را بدتر کند.
یکی دیگر از عوارض قهوه تاثیر منفی‌ای است که برای مبتلایان به صرع دارد. زیرا کافئین که بر بسیاری از قسمت‌های مغز تاثیر منفی می‌گذارد، باعث می‌شود دفعات تشنج تا 12 ساعت پس از مصرف افزایش یابد. اگر صرع دارید، بهتر است به جای قهوه نوشیدنی‌هایی مثل چای مصرف کنید.
طبق بررسی‌ها، نوشیدن بیش از 5 فنجان در روز با افزایش خطر شکستگی در زنان و مردان مرتبط است. زیرا کافئین می‌تواند میزان کلسیمی را که از طریق ادرار دفع می‌شود، افزایش دهد.
قهوه برای چه کسانی مضر است؟
- افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر
- افراد مبتلا به گلوکوم
- افرادی که مثانه بیش فعال دارند
- افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، مانند آریتمی
- خانم‌ها باردار و شیرده
- افراد مبتلا به اختلالات خواب
- افرادی با سطح بالای استرس و مستعد حملات پانیک
- افراد مبتلا به اسهال
- افراد مبتلا به صرع
- بچه‌های زیر 12 سال
- افراد مبتلا به رفلاکس معده به مری
مضرات قهوه برای مردان
به طور کلی مضراتی که عنوان شدند برای همه افراد یکسان است، ولی قهوه در مردان می‌تواند مضرات دیگری را هم به وجود آورد. مطالعات نشان داده است که نوشیدن بیش از 3 فنجان قهوه در روز می‌تواند باروری را در مردان کاهش دهد. وقتی کافئین زیادی وارد بدن می‌شود، به اسپرم مردان آسیب می‌رساند و باعث ناباروری می‌شود.
بنابراین میتوان نتیجه گرفت که مصرف زیاد قهوه در مردان باعث کاهش توانایی آنها برای فرزندآوری می‌شود. البته باز هم تاکید می‌کنیم که میزان کافئین این افراد آزمایش شده بسیار بالاست و این امر با نوشیدن یک تا دو فنجان قهوه در روز ایجاد نمی‌شود.
مضرات خوردن قهوه برای زنان
مصرف کافئین ارتباط بسیار زیادی با شدت علائم سندرم پیش از قاعدگی دارد. هرچه کافئین بیشتری مصرف کنید، علائم PMS شما بدتر خواهد شد. زیرا کافئین باعث اضطراب می‌شود و استرس نیز می‌تواند علائم این سندرم را بدتر کند.
یکی دیگر از مشکلات نوشیدن قهوه زیاد، به فیبروکیستیک بافت سینه مربوط می‌شود. این بافت باعث می‌شود که احساس برآمدگی یا ضخامت ناصاف در سینه به وجود آید. بیش از نیمی از زنان با این مشکل روبرو هستند. فیبروکیستیک سینه یک بیماری خوش خیم است، ولی در صورت ایجاد درد خفیف یا حساس شدن سینه، باید به پزشک مراجعه شود. نقش کافئین در این میان چیست؟ مطالعات نشان می‌دهد که کافئین می‌تواند ناراحتی و درد ناشی از فیبروکیستیک سینه را افزایش دهد. علاوه بر این‌ها، قهوه در زنان یائسه باعث افزایش حس گر گرفتی می‌شود.
مضرات قهوه برای زنان باردار و شیرده
نوشیدن مقدار کمی قهوه، هیچ ضرری برای جنین ندارد. اما مصرف قهوه با محتوای کافئین بالا می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. از جمله این مشکلات میتوان به زایمان زودرس، سقط جنین و وزن کم هنگام تولد اشاره کرد. بنابراین باید مصرف کافئین و قهوه خود را محدود کنید.
در ماه‌های پایانی بارداری، اسکلت جنین کاملا رشد کرده و چشمانش باز است و می‌تواند تغییرات نور را حس کند. همچنین جنین در هر هفته حدود 220 گرم وزن اضافه می‌کند. مصرف زیاد قهوه در این دوران، عوارض زیادی مانند مشکلات قلبی عروقی و کاهش وزن جنین را به دنبال دارد.
در دوران شیردهی هم باید به میزان مصرف کافئین دقت کنید. زیرا این نوشیدنی‌ها حاوی مواد و ترکیباتی هستند که جذب مواد مغذی از غذا را دشوار می‌کنند. از آنجایی که کمبود آهن در جمعیت زیادی از زنان رخ می‌دهد، این مشکل می‌تواند بسیار مهم و قابل توجه باشد. از هر فنجان قهوه فقط 1 درصد کافئین وارد شیر مادر می‌شود. یک ساعت پس از نوشیدن قهوه، شیر بیشترین میزان کافئین را دارد.
به طور کلی، در دوران شیردهی نباید بیش از 300 میلی‌گرم کافئین در روز وارد بدن مادر شود. 300 میلی‌گرم کافئین تقریبا معادل 2 فنجان قهوه است. با توجه به تجربه مادران مختلف، مصرف محدود قهوه در دوران بارداری و شیردهی در ایجاد آرامش و کنترل نوزادان موثر است.
آیا قهوه برای کودکان مضر است؟
معمولا خانواده‌هایی که قهوه جایگاه ویژه‌ای برای آنها دارد، همیشه دچار تردید هستند و نمی‌دانند به بچه‌ها قهوه بدهند یا خیر! ابتدا باید بدانید که فرزندان شما در طول روز درصد مشخصی کافئین را از منابع مختلف دریافت می‌کنند. بنابراین معمولا نوشیدن قهوه برای کودکان توصیه نمی‌شود؛ چون یک فنجان قهوه به تنهایی حاوی میزان زیادی کافئین است.
طبق نظر پرشکان، نیاز بدن به کافئین برای کودکان بالای 12 سال، حدود 100 میلی‌گرم است. در حالی که یک فنجان قهوه می‌تواند بین 70 تا 140 میلی‌گرم کافئین داشته باشد. از طرفی، دو قوطی نوشابه کوکاکولا حدود 100 میلی‌گرم کافئین دارند. یک فنجان چای سیاه نیز حاوی حدود 50 میلی‌گرم کافئین است.
پس اگر فرزند شما یک قوطی نوشابه و یک فنجان چای در روز بنوشد، یعنی مقدار زیادی کافئین دریافت می‌کند. بنابراین قهوه غلیظ هم می‌تواند این مقدار را افزایش دهید و مشکلات زیادی را بدن ایجاد کند.
با توجه به این توضیحات، میتوان نتیجه گرفت که قهوه برای کودکان مضر است. همچنین اکثر پزشکان نوشیدن قهوه را برای سنین زیر 12 سال، ممنوع می‌دانند. برخی از ضررهای قهوه برای کودکان عبارت‌اند از:
- مشکلات خواب
- پوسیدگی دندان‌ها
- کاهش میزان اشتها
- آسیب‌های استخوانی
- مشکلات بیش فعالی
اگر همچنان کودک شما اصرار به خوردن قهوه دارد، می‌توانید انواع ترکیب قهوه با بستنی را امتحان کنید. ترکیب کردن کمی قهوه با بستنی، هم برای کودکان جذاب است و هم کافئین زیادی ندارد. البته، به مقدار بستنی هم دقت کنید؛ زیرا مصرف بیش از اندازه آن شیرینی زیادی را وارد بدن کودکان می‌کند.
خوردن قهوه از چه سنی مجاز است؟
در حال حاضر یک قانون خاص برای سن نوشیدن قهوه وجود ندارد. اما آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که کودکان زیر 12 سال هیچ محصول دارای کافئین مثل قهوه، چای، نوشابه و نوشیدنی‌های ورزشی مصرف نکنند. نوجوانان بین 12 تا 18 سال باید مصرف خود را به کمتر از 100 میلی‌گرم در روز محدود کنند.آنها محدودیت های روزانه زیر را برای کافئین توصیه می‌کنند:
- سنین 4 تا 6 سال: 45 میلی‌گرم (تقریبا نصف فنجان قهوه)
- سنین 7 تا 9: 62.5 میلی‌گرم
- سنین 10 تا 12: 85 میلی‌گرم
- نوجوانان: 85 تا 100 میلی‌گرم
با توجه به این توضیحات، پیشنهاد می‌شود که سنین بالای 10 سال قهوه را در حد کم مصرف کنند.
بهترین زمان مصرف قهوه کی است؟
به طور کلی نمی‌توان قطعا گفت که چه زمانی برای نوشیدن قهوه مناسب است. زیرا به این بستگی دارد که از نوشیدن قهوه چه هدفی دارید. شما باید نوشیدن قهوه را در زمان‌های مختلف در طول روز آزمایش کنید تا مشخص شود چه زمانی برای بهره‌وری و انجام کار شما بهترین زمان است.
دانشمندان می‌گویند که از نظر بیولوژیکی، سطح هورمون کورتیزول ما بین 8 تا 9 صبح، ظهر تا 1 بعد از ظهر و 5:30 تا 6:30 بعد از ظهر به اوج خود می‌رسد. بنابراین، قهوه باید خارج از این ساعات مصرف شود. مثلا اگر می‌خواهید قهوه را صبح میل کنید، بین ساعت 9:30 تا 11:30 صبح زمان مناسب است. در ضمن، بهتر است انواع قهوه مناسب برای صبح را بشناسید تا از تمام فواید آن بهره ببرید.
در واقع اواسط صبح یا اوایل بعد از ظهر احتمالا بهترین زمان برای نوشیدن قهوه است. زیرا این زمانی است که سطح کورتیزول شما در پایین‌ترین حد خود است و از خاصیت محرک بودن آن سود می‌برید. نوشیدن قهوه در زمانی که سطح کورتیزول شما در بالاترین حد خود است، تاثیر خیلی زیادی ندارد. در ضمن تا حد امکان سعی کنید که آن را ساعت 4 عصر به بعد میل نکنید، زیرا کافئین تا 6 ساعت بعد هم در بدن شما باقی می‌ماند و می‌تواند در خواب‌تان مشکل ایجاد کند.
چند لیوان قهوه در روز میتوان خورد؟
طبق نظر محققان، تا 400 میلی‌گرم کافئین در روز برای اکثر بزرگسالان سالم بی‌خطر به نظر می‌رسد. این تقریبا مقدار کافئین موجود در چهار فنجان قهوه دم کرده است. اما همانطور که عنوان شد، حتی در میان بزرگسالان سالم نیز مصرف زیاد کافئین می‌تواند عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد کند. بنابراین اگر این مقدار قهوه را در روز مصرف کردید و دچار مشکل شدید، حتما میزان آن را کاهش دهید یا در مورد عوارض ایجاد شده با یک پزشک مشورت کنید.
بهترین راه ترک اعتیاد به قهوه و کافئین
اگر به تازگی بیش از حد قهوه مصرف می‌کنید، راحت‌تر می‌توانید میزان مصرف خود را کاهش دهید. اما اگر سال‌هاست که قهوه مصرف می‌کنید و قصد دارید آن را برای همیشه کنار بگذارید، کار کمی سخت می‌شود. کافئین یک ماده مخدر است و مانند هر ماده مخدر دیگری، برای رهایی از آن باید به برنامه خود متعهد باشید. برخی از کارها که برای اکثر افراد معتاد به کافئین توصیه می‌شود، عبارت‌اند از:
1. میزان مصرف خود را کاهش دهید
احتمالا ساده ترین راه برای ترک کافئین، کاهش تدریجی آن است. یعنی به یکباره آن را قطع نکنید؛ زیرا احتمالا موفق نمی‌شوید و تنظیم بدن شما به هم می‌ریزد. اگر مقدار نوشیدن قهوه را به آرامی کم کنید، ممکن است تا پایان روز کمی احساس خستگی داشته باشید یا در تمرکزتان مشکلاتی پیش آید. اما علائم نسبتا جزئی خواهند بود و شما را خیلی اذیت نمی‌کنند. اگر کافئین را از نوشابه، چای یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا دریافت می‌کنید، معمولا می‌توانید راحت‌تر قهوه را ترک کنید.
2. قهوه کم کافئین انتخاب کنید
حتما قرار نیست که قهوه را با بالاترین میزان کافئین آن بنوشید. بلکه می‌توانید در بازار انواع قهوه را بررسی کنید و مدلی را بخرید که دارای کافئین کمتر است. در این صورت هر روز کافئین به بدن شما می‌رسد و دچار شوک نمی‌شوید؛ در عین حال می‌توانید به تدریج قهوه را ترک کنید یا میزان مصرف آن را کاهش دهید.
3. نوشیدنی جایگزین پیدا کنید
ابتدا سعی کنید یک روز را بدون قهوه بگذرانید و ببینید چه اتفاقی می‌افتد. سپس می‌توانید روز بعد قهوه بنوشید، اما میزان آن را کمی کاهش دهید. سپس روز سوم دوباره قهوه نخورید، روز چهارم کمی کمتر و … . ولی اگر این برای شما سخت بود، پس در روزهایی که قهوه مصرف نمی‌کنید، یک فنجان چای گیاهی بنوشید تا کافئین بدن‌تان به یکباره کاهش نیابد. در این صورت عدم وجود قهوه را کمتر احساس می‌کنید.
4. به طبیعت یا مکان‌های جدید بروید
بهتر است کمی فعالیت‌های خارج از خانه را افزایش دهید و فعالیت‌های جدید را امتحان کنید. زیرا در این صورت بیشتر خسته می‌شوید و شب راحت‌تر می‌خوابید. در ضمن، وقتی به مکان‌های جدید می‌روید و کارهای تازه انجام می‌دهید، حس هیجان به شما دست می‌دهد. در نتیجه، کمتر متوجه کاهش کافئین می‌شوید.
5. بیشتر بخوابید
خستگی احتمالا دائمی‌ترین علامت ترک قهوه است و با افزایش خستگی، احساس خواب آلودگی به سراغ شما می‌آید. در این صورت کمی مقاومت داشته باشید و قهوه میل نکنید. به جای آن برنامه روزانه خود را طوری بچینید که بتوانید یک چرت کوتاه بزنید و خستگی خود را رفع کنید.
حرف آخر
می‌توانید با رعایت احتیاط، نوشیدنی قهوه را مصرف کنید و از فواید آن بهره ببرید. تنوع را نیز فراموش نکنید! شما می‌توانید پس از آشنایی با طرز تهیه چای لاته سرد یا آیس چای و طرز تهیه لاته، چند نوشیدنی خوب با قهوه درست کنید و به آنها تنوع ببخشید. زیرا افراد زیادی هستند که اسپرسو یا قهوه ترک را دوست ندارند و به همین دلیل قهوه نمی‌نوشند. اما با رو‌ش‌های جدید می‌توانید این نوشیدنی را برای خود جذاب‌تر کنید.