پروتئین آلبومین توسط کبد تولید می‌شود و با آزاد شدن در جریان خون، چندین نقش مهم را در بدن ایفا می‌کند. سطح و میزان این پروتئین در بدن باید در حد نرمال و متعادل باشد. در غیر این صورت سلامتی ما در معرض خطر قرار می‌گیرد. در این مطلب درباره این پروتئین مهم و نقش و عملکرد آن در بدن صحبت می‌کنیم و منابع غذایی که شامل آلبومین می‌شوند را هم معرفی خواهیم کرد.
آلبومین نوعی پروتئین است که توسط کبد تولید و در جریان خون آزاد می‌شود تا چندین نقش مهم را در بدن ایفا کند. مهم‌ترین نقش آن «حفظ تعادل مایعات» است. احتمالا برای‌تان جالب باشد که بدانید این پروتئین، فراوان‌ترین پروتئین موجود در پلاسما است! سلول‌های کبد روزانه ۱۰ تا ۱۵ گرم از آن را تولید می‌کنند اما در صورت نیاز می‌توانند سه یا چهار برابر بیشتر هم تولید کنند.
آلبومین چه نقشی در بدن دارد؟
این پروتئین وظیفه مهمی در بدن دارد: جلوگیری از نشت مایعاتِ جریان خون به بافت‌های دیگر یا حفظ فشار اسمزی خون. آلبومین همچنین هورمون‌ها، اسیدهای چرب، ویتامین‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنید را در سراسر بدن حمل می‌کند. پس اگر به طور کلی بخواهیم وظایف و نقش‌های آن را در بدن نام ببریم، اینگونه عمل می‌کند:
- حفظ فشار اسمزی خون: به عنوان یک پروتئین بزرگ، فشار اسمزی در خون ایجاد می‌کند که مانع از نشت مایعات از رگ‌های خونی به بافت‌های اطراف می‌شود. به عبارت ساده‌تر، مانند یک اسفنج عمل می‌کند و آب را در داخل رگ‌ها نگه می‌دارد.
- حمل و نقل مواد: این پروتئین به عنوان یک ناقل، مواد مختلفی مانند هورمون‌ها، ویتامین‌ها، داروها، آنزیم‌ها و یون‌ها و اسیدهای چرب را در خون حمل می‌کند و آن‌ها را به سلول‌های مختلف بدن می‌رساند.
- تنظیم pH خون: به حفظ تعادل اسید و باز در خون کمک می‌کند و pH خون را در محدوده طبیعی نگه می‌دارد.
- تغذیه بافت‌ها: در فرآیند ترمیم و بازسازی بافت‌ها نقش دارد و به عنوان یک منبع انرژی برای سلول‌ها عمل می‌کند.
سطح پایین آلبومین چه عوارضی دارد؟
سطح پایین آن یا «هیپوآلبومینمی» زمانی اتفاق میفتد که بدن شما به اندازه کافی این پروتئین را تولید نمی‌کند، یا آلبومین زیادی در ادرار و مدفوع از دست می‌دهید. وقتی سطح آلبومین شما پایین است، هورمون‌ها و سایر ترکیبات مهم نمیتوانند به جایی که در بدن شما برای انجام وظایف خود نیاز دارند، برسند.
با توجه به علت این وضعیت، عوارض مختلفی ممکن است برای فرد مبتلا به آلبومین پایین پیش آید. اگر یک کودک یا نوجوان مبتلا به چنین مشکلی باشد، انتقال هورمون‌های رشد در سراسر بدن به تاخیر میفتد و ممکن است زمان طلایی رشد قدی او از بین برود.
برای افراد بالای ۷۰ سال، یکی از علائم هیپوآلبومینمی ضعف و خستگی است که می‌تواند افراد مبتلا به این بیماری را در معرض خطر افتادن یا آسیب فیزیکی قرار دهد. کاهش فشار خون، ضعف سیستم ایمنی بدن، اختلال در عملکرد کلیه و کبد از دیگر عوارض آلبومین پایین خواهد بود. از آنجا که فشار خون و تعادل مایعات بدن هم بهم میخورد، احتمال ناراحتی‌های قلبی وجود دارد. شروع ناگهانی علائم هیپوآلبومینمی در بیشتر موارد نشان دهنده یک بیماری زمینه‌ای است. از جمله رایج‌ترین عوارض هیپوآلبومینمی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- تورم بدن
- آسیت (جمع شدن مایع در شکم)
- پلورال افیوژن (تجمع مایع در اطراف ریه‌ها)
محدوده طبیعی و نرمال آلبومین چقدر است؟
سطح نرمال آلبومین در بزرگسالان سالم ۳.۵ تا ۵.۵ گرم در دسی لیتر است. اگر سطح آلبومین خون شما بالاتر یا کمتر از این محدوده باشد، احتمالا نشان دهنده یک بیماری است.
مکمل آلبومین چیست و چه عملکردی دارد؟
مکمل آلبومین یک محصول پروتئینی است که می‌تواند به صورت وریدی برای افرادی که سطح آلبومین خون‌شان بسیار پایین است، تجویز شود. عملکرد این مکمل (که در حقیقت یک دارو است) با افزایش حجم پلاسما یا سطح آلبومین در خون است.
همچنین ممکن است از این مکمل برای اهداف پزشکی دیگر هم استفاده شود؛ مثل جایگزین کردن حجم خون از دست رفته یا هیپوآلبومینمی ناشی از جراحی، دیالیز، عفونت‌های شکمی، نارسایی کبدی، پانکراتیت و غیره.
پروتئین آلبومین در چه مواد غذایی وجود دارد؟
یک رژیم غذایی با پروتئین بالا، می‌تواند به پیشگیری یا مدیریت برخی از علل هیپوآلبومینمی بسیار کمک کند. شما لازم است همیشه به اندازه کافی پروتئین دریافت کنید اما اگر تحت شرایط خاصی مثل بیماری‌های کلیوی هستید، اهمیت داشتن رژیم پر پروتئین، دوچندان می‌شود.
منابع حیوانی غنی از پروتئین
- گوشت: مانند مرغ، بوقلمون، گوشت گاو و گوسفند، اردک
- ماهی: مانند سالمون، ماهی خال مخالی و تن
- محصولات لبنی: مانند شیر، پنیر، ماست و تخم مرغ
منابع گیاهی غنی از پروتئین
- انواع لوبیا: مانند لوبیا قرمز، لوبیا چیتی، لوبیا سفید، لوبیا سیاه
- نخود فرنگی
- عدس
- محصولات سویا: مانند توفو
- کینوا
- مغزها و دانه‌ها: مانند بادام، گردو، تخم کدو تنبل و کره بادام زمینی
توجه کنید که ممکن است شما پروتئین کافی هم مصرف کنید اما باز هم سطح آلبومین شما پایین باشد. در این صورت ممکن است برخی شرایط زمینه‌ای، جذب و پردازش آلبومین را در بدن مختل کرده است. در این صورت باید اقدام پزشکی انجام شود و پروسه درمان را شروع کنید.
حرف آخر
پروتئین آلبومین یک پروتئین مهم است که توسط کبد تولید می‌شود و نقش‌های مختلفی در بدن دارد. مهم‌ترین وظیفه‌ی آن حفظ تعادل مایعات است. در این مطلب آلبومین را معرفی کردیم و از نقش و عملکرد آن در بدن گفتیم؛ همچنین منابع غذایی که شامل می‌شوند را هم معرفی کردیم.